تزئینات کتیبه ای بقعه شیخ صفی و سنگ نبشته های آن

یکی از بناهای مهم مذهبی دوران اسلامی در ایران ، بنای مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در شهر اردبیل است ، که دارای کتیبه هایی زیبا و نفیس است . لزوم شناسایی و بررسی کتیبه های این دوره بخصوص در مجموعه فوق که در تاریخ دوره صفویه بسیار مهم و شاخص بوده ما را در شناخت کامل و عمیق هنر مذهبی این دوره یاری خواهد کرد. یکی از مهمترین و محوریترین تحولات هنر کتیبه نگاری دوره صفوی در این مجموعه تاریخی - اسلامی همانند سایر ابنیه این دوره در شهرهای دیگر غلبه متون مذهبی و دیگر متونی که بر مرکزیت مذهب تشیع استوار گردیده است . کتیبه های مزبور که در قسمت های مختلف بنا مانند گنبدها، سردرها، بالای پنجره ها، ایوانها ، حاشیه طاقنماها و ... واقع شده اند ، غالبا بر روی کاشی به خط ثلث سفید و زمینه لاجوردی و یا به صورت گچبری نگارش یافته اند . در جایی هم که خط ثلث با خط استوار کوفی همراه شده رنگ قهوه ای روشن برای خطوط کوفی در نظر گرفته شده است . این خصوصیات در واقع یکی از تحولات مهم کاشیکاری این دوره به حساب می آید. جنس کتیبه ها، کاشی و یا گچی است و کاشی ها اغلب بصورت معرق و گاهی هفت رنگ ساخته شده اند . مضمون کتیبه ها در برگیرنده آیات قرآنی ، احادیث نبوی و همچنین متون مربوط به ساخت یا تعمیر بنا در ادوار مختلف است . در مجموع ، می توان گفت که هنر کتیبه نگاری دوره صفویه مانند سایر شاخه های هنرهای تزئینی این دوره ، تغییرات و تحولات عمده ای را به خود دیده است . این تغییرات هم در مضمون و هم در سبک نگارش خطوط شکل یافته است .